بررسی برابری حقوق زن و مرد در نظام اجتماعی با تکیه بر اندیشه امام خمینی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و شهید مطهری

چکیده مقاله

مسئله تساوی حقوق زن و مرد از گذشته تاکنون به‌عنوان یک مسئله چالش‌برانگیز مطرح بوده است. در فقه اسلامی زن و مرد هردو مورد خطاب شارع قرار گرفته‌اند، اما در پارهای از احکام، تکالیف زن و مرد متفاوت است. در این تحقیق تلاش شده است با بررسی حقوق زن و مرد در اجتماع و در اندیشه امام خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای و شهید مطهری، دیدگاه ایشان را در مورد زنان به‌طور صحیح تبیین نماید. این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال است که دیدگاه امام خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای و شهید مطهری در خصوص برابری حقوق زن و مرد در اجتماع چیست؟ و از منظر ایشان حقوق اجتماعی زن و مرد چگونه تبیینمی شود؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری زن و مرد بر اساس تعالیم اسلامی در انسانیت، مساوی هستند و از این جهت تفاوتی باهم ندارند و احکام متفاوت آنان ارتباطی با مقام انسانی آنان ندارد و زن همچون مرد می‌تواند و بلکه باید در عرصه‌های مختلف حضور و مشارکت فعال داشته باشد، اسلام آزادی زنان را به رسمیت شناخته و حتی اسلام پایه‌گذار آزادی زنان است. البته این آزادی با آزادی مطرح شده در غرب متفاوت است؛ آزادی غربی درنهایت به فساد و تباهی زن می‌انجامد و او را به ابزاری در دست مردان بدل می‌کند، اما آزادی مدنظر اسلام در چارچوب قواعدی است که سبب رشد و تعالی زن و شکوفا شدن استعدادهای انسانی او می‌شود. در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی ایران، نقش زن در جامعه از نقش مرد بالاتر است چراکه بانوان علاوه بر اینکه خود در عرصه‌های مختلف اجتماعی فعال هستند، به‌عنوان عنصر اصلی خانواده، قشر فعال جامعه را نیز در دامان خود پرورش می‌دهند؛ اما در غرب به این نقش زن توجه نشده است و در حال حاضر، شاهد تزلزل نظام خانواده در این جوامع هستیم که خود سبب بروز بحران‌های مختلف اجتماعی در جامعه غربی شده است. شهید مطهری نیز نگاهی همسو با امام خمینی در خصوص تساوی زن و مرد دارند. ایشان معتقدند آنچه در اسلام مطرح است تساوی حقوق زن و مرد است و نه تشابه؛ یعنی زن و مرد در تمامی جهات انسانی از تساوی کامل برخوردارند و تفاوت‌ها ناشی از طبیعت و تکوین آنان است و ازآنجاکه احکام تشریعی اسلام در تطابق کامل با امور تکوینی قرار دارد، تکالیف زن و مرد نیز متفاوت است. ایشان با تبیین احکام زنان در مسائل مختلفی همچون ارث، دیه، شهادت و... معتقدند در نهایت اگر به‌طورکلی به این احکام نگاه کنیم و در تراز و قرار دهیم، زن و مرد در تساوی با یکدیگر هستند.