نقش سیستم‌های بازداری/ فعال‌سازی رفتار و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در استفاده مفرط از تلفن همراه در نوجوانان

چکیده مقاله

پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- همبستگی بوده، باهدف بررسی نقش سیستم‌های بازداری/ فعال‌سازی رفتار و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در استفاده مفرط از تلفن همراه در نوجوانان صورت گرفت. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش‌آموزان شهرستان کلاله مشغول به تحصیل در سال تحصیلی۹۶-۱۳۹۵  بودند که از این جامعه آماری ۲۴۰ نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه نظم­ جویی­ شناختی ­هیجان، مقیاس‌های بازداری/ فعال‌سازی­ رفتار و مقیاس استفاده مفرط از تلفن همراه استفاده شد و تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون درSPSS-19  انجام شد. نتایج حاصل شده، نشان داد که راهبردهای پذیرش (r=0/23)، تمرکز مجدد مثبت (r=0/26)، ملامت خویش (r=0/22)، نشخوارگری (r=0/23)، فاجعه سازی (r=0/26)  و فعال‌سازی­ رفتار/ تفریح(r=-0/17)  با استفاده مفرط از تلفن همراه همبستگی دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که فعال‌سازی رفتار/ تفریح، با تبیین 0/03 درصد واریانس استفاده مفرط از تلفن همراه را پیش‌بینی­ می‌کند. همچنین راهبردهای فاجعه سازی، ملامت دیگران و ملامت خود با تبیین0/11  درصد واریانس استفاده مفرط از تلفن همراه را پیش­بینی نموده‌اند. طبق این یافته‌ها می‌توان گفت که توجه به اقدامات آموزشی و تربیتی در راستای ارتقای راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان و درمان‌های مبتنی بر سیستم‌های بازداری/ فعال‌سازی رفتار، به عنوان تلاش پیشگیرانه و بنیادین جهت کاهش رفتارهای آسیب‌زا مانند استفاده مفرط از تلفن همراه می‌تواند موردتوجه متخصصان و مربیان کودکان و نوجوانان قرار گیرد.