امکان سنجی نظریه تساوی دیه زن و مرد

چکیده مقاله

در زمینه تفاوت دیه زن و مرد دو نظریه بیان‌شده است؛ نظر مشهور، تنصیف و دلیل عمده قائلین، تصریح برخی روایات است. در مقابل، گروهی با تمسک به عدم تصریح قرآن و مخالفت روایات تنصیف با قرآن، اصل عدالت قضایی و کرامت انسانی، به تساوی دیه و فتوا داده‌اند. نگارنده پس از مداقه در دلایل استنادی قائلین هردو نظریه و با ملحوظ قرار دادن این نکته که حکم به تفاوت دیه برگرفته از نصوص قرآنی نیست به این نتیجه رسیده است که برای رفع تعارض تفاوت دیه با حقوق بین‌المللی می‌توان از دو راهکار استفاده جست: اول اینکه با استناد بر فقه پویا و باز بودن باب اجتهاد حکم به تساوی نمود که منطبق با مصالح، عقل و عدالت اجتماعی مد نظر اسلام است و یا اینکه از یک رویکرد جدیدی که جمع دو نظریه است استفاده نمود یعنی هم حکم تنصیف را پذیرفت و هم با استفاده از عناین ثانویه مثل مصلحت، ضرورت، حفظ نظام و قاعده اهم و مهم راهکاری برای جبران مابه‌التفاوت ارائه داد.