تعهد به اجرای عدالت بین همسران؛ التزام حقوقی یا اخلاقی

چکیده مقاله

در ماده ۲۳ لایحه پیشنهادی حمایت خانواده ۱۳۸۶، تعهد زوج به اجرای عدالت بین همسران از شروط اختیار همسر دائم بعدی تلقی شده است. این قسمت از ماده متخذ از آیه شریفة «وَ اِنْ خِفْتُمْ اَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً» می‌باشد که ضمن به رسمیت شناختن تعدد زوجات، کمیت آن­ را محدود و آن را مشروط به رعایت عدالت نموده است. عدالت عالی­ترین فضیلت انسانی و اخلاقی و غایت در مناسبات اجتماعی است. در حقوق اسلامی این غایت متعالی به­ عنوان یک قاعده مورد شناسایی قرار گرفته است که اجرا و رعایت آن در مناسبات اجتماعی از جمله مناسبات زوج یا زوجات در اموری چون نفقه و اوقات معاشرت الزامی است. در عین حال عشق و احساس مانند هر امر روحی دیگر کاملاً تحت اختیار آدمی نیست تا دقیقاً آن ­را بین افراد تقسیم نماید. لذا رعایت عدالت در عواطف و احساسات به معنای تقسیم دقیق آن بین زوجات بسیار دشوار است. انسان­شناسی اسلامی که ظرفیت روحی آدمی را بسیار گسترده و عمیق می‌داند فرضیه جای دادن عواطف به چند همسر را میسر و ممکن می‌شمرد. لذا عدالت را باید به معنای تلاش اخلاقی دانست که زوج در استقرار علاقه به همسران و ابراز آن نسبت به هر یک به­ کار می‌گیرد. بدیهی است اجرای تعهد در گستره عشق و عواطف از ضمانت اجرایی متناسب با قواعد اخلاقی برخوردار است.