بررسی معیار نیابت پذیری اعمال حقوقی و تطبیق آن بر موارد مشتبه

چکیده:

تمامی اشخاص ناچارند در برخی از امور خود به اشخاص دیگر نیابت دهند و از برخی اشخاص دیگر قبول نیابت کنند. این­که چه اعمالی قابلیت دارند که توسط نایب انجام پذیرند نیازمند معیار و ضابطی مشخص است. فقهاء از این معیار بحث کرده­اند و ملاک آن را تعلق غرض شارع به مباشرت در عمل یا منوط بودن ترتب اثر شرعی بر مباشرت در عمل دانسته­اند و در مجموع رجوع به ادله­ی اربعه، سیره­ی متشرعه و عقلاء و عرف را به عنوان طریق کشف اناطه­ی مذکور معرفی نموده­اند و در جایی که وجود اناطه­ی مذکور محل تردید باشد و با طرق پیش­گفته غیر قابل کشف باشد، تأسیس اصل را مطابق اصول استنباط حکم فقهی راه برون­رفت از این تردید دانسته­اند لکن در این­که مقتضای اصل در این مسأله چیست اختلاف نظر دارند. در پژوهش حاضر تقریر جامعی از معیار نیابت­پذیری و مقتضای اصل در آن، ارائه شده و نیابت­پذیری اعمال به عنوان اصل پذیرفته شده است و اهم امور مشتبه که نیابت­پذیری آن­ها محل تردید است با معیار و اصل مذکور سنجیده شده است و نیابت­پذیری یا نیابت­ناپذیری آن­ها مورد قضاوت قرار گرفته است.

کلید واژه ها: نیابت¬پذیری معیار اصل اعمال حقوقی امور مشتبه نایب مباشرت