اصل سمحه و سهله در حقوق کیفری اسلام

چکیده:

سهله و سمحه بودن به عنوان ویژگی خاص اسلام، مانند بستری می‌ماند که شارع، شریعت اسلام را در آن قرار داده و گذر زمان و مکان در این بستر بر شریعت اسلام وارد می­شود.

حال برای شناخت تاثیرسهله وسمحه ومیزان این تاثیر دراحکام شرعی باید چیستی وچگونگی آن را به درستی روشن نمود. این بحث با توجه به روایت مشهور «انی بعثت علی الشریعة السمحة السهلة» به صورت ملاکی آمده است که درتمام ابواب شریعت جریان دارد. البته این ملاک درتمام احکام شریعت به صورت یکسان نبوده ودراحکام ثابت با توجه به نیازهای ثابت ودراحکام متغیرباتوجه به نیازهای متغیراعمال می‌گردد.  

و از طرفی با توجه به اینکه بیشترنیازهای انسان متغیرهستند، درنتیجه لازمه‌ی این متغیر بودن، داشتن ملاک‌هایی است، که توانایی تطبیق دادن احکام شرعی را با این‌تغییرات زمانی ومکانی داشته باشد. یعنی جریان اصل سهله وسمحه دراحکام شرعی متغیرنیازمند تبیین بهتراست. در واقع، این اصل، ویژگی سیالی به شریعت اسلام بخشیده تا بتواند خود را با تغییراتی که در زندگی مردم ایجاد می‌شود، تطبیق دهد. مهم‌ترین ویژگی این توانایی، این است که اگر تغییرات به سمت بهتر شدن باشد، اسلام خود را با آن تطبیق می‌دهد، نه اینکه هر تغییری را بپذیرد. برای مثال، عدالت درحقوق‌کیفری در زمان حاضر، دقیق‌تر از زمان گذشته است و به مسائل بیشتری توجه می‌شود. در پرتو این دقت، شکل بسیاری از مجازات‌ها تغییر کرده و جرایم جدیدی هم ایجاد شده که به اجرای بهتر عدالت کمک می‌کند. سهله و سمحه بودن اسلام، این اجازه را می­دهد تا بتوان احکام اسلام را با این تغییرات مفید، وفق داد.

کلید واژه ها: سهله و سمحه آزادی شریعت حقوق کیفری