فلسفه مجازات در قرآن با تکیه بر آراء علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان

چکیده مقاله

سخن از مجازات به عنوان طبیعی‌ترین واکنش جامعه در قبال جرم، قدمتی به درازای حیات بشر دارد. در قدیم‌الایام نظام‌های حقوقی، اَعمال ممنوعه را در قالب قوانین به شهروندان اعلان و عاقبت تخطی از آن را که همان مجازات باشد، با بیان نوع، میزان و کیفیت برای جامعه بازگو می‌کردند. لیکن در عصر جدید، سؤالی که ذهن فلاسفه و حقوقدانان را درگیر خود کرد بحث فلسفه مجازات بود. فلسفه مجازات صرف‌نظر از پذیرش مجازات به عنوان نهادی اجتناب‌ناپذیر در جامعه، در پی پاسخ به این پرسش است که اساساً مجازات چرا و با چه رویکردی اعمال می‌شود؟ رویکردی که پذیرفتن آن به علت نگاه معرفتی خاصی که بر هر پاسخ حاکم است، پیامدهای وسیعی در هر نظام حقوقی خواهد داشت. لذا پژوهش حاضر با محور قرار دادن آراء علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در صدد بررسی آن است که اساس نظر ایشان در حوزه فلسفه مجازات چه بوده است؟ بنابراین نوشتار پیشرو به صورت توصیفی تحلیلی به پرسش فوق پرداخته و درنهایت نتیجه‌گیری می‌نماید که ایشان فلسفه مجازات دنیوی را مواردی چون حفظ ارزش‌های جامعه، تحقق عدالت و ... دانسته و در خصوص ماهیت مجازات اخروی نیز قائل به تجسم اعمال می‌باشند.