مبانی فقهی حقوقی ماده ۲۹۴ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲
چکیده:
بر اساس ماده 294 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اگر کسی به علت اشتباه در هویت، مرتکب جنایتی بر دیگری شود درصورتی‌که مجنی علیه و فرد موردنظر هردو مشمول ماده 302 این قانون نباشند، جنایت عمدی محسوب می‌شود. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در ماده 294 درباره قتل ناشی از اشتباه در هویت سخن گفته است. اشتباه در هویت اصولاً زمانی است که قاتل شخصیت فرد مقتول را اشتباه گرفته است. قانون‌گذار صراحتاً جز در مواردی که در ماده 302 ذکرشده در باقی موارد قتل ناشی از اشتباه در هویت را قتل عمد دانسته است. نوشتار حاضر با بررسی قتل ناشی از اشتباه در هویت به این سؤال پاسخ خواهد داد که آیا قتل ناشی از اشتباه در هویت عمدی است و یا اینکه نظراتی مغایر با نظر قانون‌گذار مبنی بر شبه عمد و یا خطای محض بودن آن قابل توجیه است؟ لذاست که نگارنده کوشیده تا در این تحقیق با بازتاب نظرات مخالف با قانون فعلی که به شبه عمد بودن و یا خطا بودن قتل ناشی از اشتباه در هویت تأکیددارند، مبانی آن‌ها را که عموماً برگرفته از قاعده‌های ادرء الحدود، احتیاط در دماء و ماقصد هستند مورد کنکاش قرار داده و دلایل مردود بودن آن‌ها، در این زمینه را ذکر کند و به تقویت نظرات موافق با قانون 1392 در ماده مذکور بپردازد چراکه به نظر می‌رسد قاطعیت قانون‌گذار در ماده 294 می‌تواند از شدت جرم قتل که مهم‌ترین تهدید علیه جامعه بشریت هست، کاسته و درنتیجه با توجه به در نظر گرفتن مصلحت‌ها به تضمین حقوق جامعه و عدالت کیفری نزدیک‌تر شود و لذا این ماده قادر است با ایجاد وحدت رویه از تشتت آراء در این زمینه جلوگیری کند و درنهایت با صدور رأی به‌موقع در این موارد از اطاله دادرسی بکاهد.