تأثیر کرایونیک در مسئولیت کیفری متقابل

چکیده:

در فقه و حقوق اسلامی، اقدامات پزشکی و اعمال جراحی و طبی، امری مشروع تلقی می‌شود و بیمار تا جایی که اعمال مذکور، امری عقلایی، مشروع و در جهت حفظ جان باشد، می‌تواند به پزشک اذن در تصرف بدن خود را بدهد. بر این اساس مقنن در بند ج ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، عمل جراحی و اقدامات پزشکی را که به لحاظ شرعی ممنوعیتی ندارند، با رضایت فرد بیمار یا اولیاء یا نمایندگان قانونی وی و با رعایت موازین فنی و علمی توسط پزشک، مجاز دانسته است. کرایونیک به عنوان روش جدید حفظ بافت مغز و اندام‌های بدن با هدف احیای مجدد فعالیت‌های حیاتی و بدنی فرد سرمازیست از جمله یافته‌های جدید پزشکی است که تبعات و آثار متعددی در عالم فقه و حقوق به ویژه حقوق کیفری دارد.

 در پژوهش حاضر با تعریف و توضیح مراحل سرمازیستی و بررسی وضعیت حیاتی فرد سرمازیست، اجرای این عمل به لحاظ فقهی مورد واکاوی قرار گرفت که با توجه به ادله موافقان و مخالفان اجرای کرایونیک، دیدگاه جواز اجرای کرایونیک صحیح‌تر به نظر می‌رسد. در حیطه مسئولیت کیفری سرمازیست به دلیل فقدان ارکان اهلیت جزایی و فراهم نبودن شرایط حضور وی در مراحل رسیدگی، امکان تعقیب او در مراحل مقدماتی تا قبل از صدور حکم قطعی وجود ندارد و در صورت اعلام جرم یا شکایت از بیمار سرمازیست، تعقیب امر کیفری تا بازگشت مجدد او به حالت عادی متوقف می‌شود. اقدام به سرمازیستی پس از صدور حکم قطعی رافع مسئولیت کیفری نیست اما اجرای مجازات‌ها به جز مجازات‌های مالی، به تعویق می‌افتد. در مقابل اشخاص دیگر اعم از پزشکان متخصص سرمازیستی، مرکز مجری کرایوینک و سایر افراد در برابر صدمات و جنایاتی که به بیمار سرمازیست وارد می‌کنند، ضامن دیه خواهند بود.

کلید واژه ها: کرایونیک سرمازیستی مسئولیت کیفری عمل جراحی رضایت بیمار