بررسی انتقادی دیدگاه برخی اصولیان معاصر درباب حقیقت اختیار در پرتو حکمت متعالیه

نویسندگانمجید احسن - سید مصطفی محقق داماد - منیره پلنگی
نشریهآیین حکمت، شماره ۳۹
ارائه به نام دانشگاهدانشگاه شهید مطهری (ره)
شماره صفحات۵۴ - ۳۱
شماره سریال۳۹
شماره مجلد۱۱
نوع مقالهFull Paper
تاریخ انتشاربهار ۱۳۹۸
رتبه نشریهعلمی - پژوهشی
نوع نشریهچاپی
کشور محل چاپایران

چکیده مقاله

یکی از مبانی انسان‌شناختی حکمت متعالیه، اختیار است که در بستر دیگر مبانی فلسفی آن تبیین می‌شود. صدرا دو تعریف از حقیقت اختیار ارائه کرده که متّخذ از تحلیل واقعیت است. برخی از متفکران علم اصول با بیان اشکالات متعدد گفته‌اند این تعاریف، نه برآمده از واقعیت، بلکه برساخته از ذهن فلاسفه برای فرار از شبهه جبری است که لازمه قولشان است؛ زیرا امکان فعل و ترک برای مختار بودن فاعل، موضوعیت دارد که به دلیل قول حکمت متعالیه به جریان عام ضرورت علّی، قابل تصور نیست. بررسی جامع نشان می‌دهد دیدگاه اصولیان با اشکالات مبنایی و بنایی متعددی مواجه است و تحلیل‌های حکمت متعالیه دراین‌باره، دقیق‌تر و مبتنی بر واقعیت است؛ چه اینکه ضرورت علّی، نه تنها نافی اختیار نیست، بلکه مؤکّد آن است.

لینک ثابت مقاله

tags: حکمت متعالیه، اصولیان، اختیار، اراده، ضرورت علّی.