نسبت ایمان و معرفت در اندیشه ملاصدرا
چکیده:
ملاصدرا ایمان را همراه با سه امر، معارف و احوال و اعمال می‌داند و از بین این سه امر، فقط معارف را مقوِّم ذات ایمان معرفی می‌کند.
ایمان شامل چند مرتبه است؛ ۱. ایمان حسی ۲. ایمان خیالی (تقلیدی) ۳. ایمان وهمی ۴. ایمان برهانی ۵. ایمان کشفی؛ که هر کدام از این‌ها مطابق با اسمشان با درجه‌ای از معرفت تطابق دارد:
۱. مرتبه ایمان حسی معادل با علم حسی ۲. ایمان تقلیدی معادل با علم خیالی ۳. ایمان وهمی معادل با علم وهمی ۴. ایمان برهانی معادل با علم برهانی ۵. مرتبه ایمان کشفی با علم مکاشفه‌ای مطابقت دارد. چهار مرتبه اول در زمره علم حصولی است و سه مرتبه اول جزء مراتب غیرحقیقی علم و ایمان محسوب می‌شود و مراتب چهار و پنج از مراتب حقیقی علم و ایمان است. ملاصدرا این مراتب (مراتب حقیقی علم و ایمان) را با برخی آیات قرآنی و برخی اصطلاحات قرآنی مانند حکمت، فقه، نور و عقل توضیح می‌دهد؛ که هم این آیات و هم این اصطلاحات را عیناً در مورد علم و همچنین در مورد ایمان به کار می‌برد که این امر دلالت بر ارتباط علم و ایمان دارد.