معنای «نفی صفات» در آموزه‌های شیعی از دیدگاه سیداحمد کربلایی و سیدمحمدحسین طباطبائی

چکیده مقاله

برخی احادیث در منظومه روایی شیعه، آموزه نفی صفات را به عنوان کمال توحید و نظام توحید معرفی کرده‌اند. تفاسیر متعددی از این روایات شده است؛ از جمله صدرالمتألهین و شارحان وی کوشیده‌اند این روایات را بر نظریه عینیت مصداقی تطبیق دهند؛ اما برخی از عالمان شیعه چون سیداحمد کربلایی و سیدمحمدحسین طباطبائی بر آن‌اند که این روایات معنایی دقیق‌تر از نظریه عینیت را افاده می‌کنند. سیداحمد کربلایی در مکاتبات خود با شیخ محمدحسین اصفهانی و علامه طباطبائی در آثار متعددی با رویکردی عرفانی در این باره بحث کرده و با اقامه برهان عقلی و ژرف کاوی ادله نقلی نظریه خود را مدلل ساخته‌اند. مقاله حاضر می‌کوشد پس از طبقه‌بندی و تحلیل تفاسیر گوناگون این روایات، به اثبات این مدعا همت گمارد که در میان آرای اندیشمندان مسلمان، تفسیر عرفانی روایات یادشده (به ویژه با تقریر علامه طباطبائی) با آموزه پیشوایان شیعه در تبیین رابطه ذات و صفات الهی هماهنگی بیشتری دارد.